Genel Bilgiler
Giriş
Tanı
Evrelendirme
Tedavi ve bakım
Kanser araştırmalarının başarısı
Mitler ve Gerçekler
Risk faktörleri
Kadın: Kadın olmak meme kanseri oluşum riskini artırır. Fakat meme kanseri olan her 100 kadına karşılık 1 erkekte aynı hastalık görülecektir.
Yaş: Yaşlandıkça taşıdığınız risk artar. Doksan yaşına kadar yaşayacağınız varsayılırsa, tüm
yaşamınız boyunca meme kanserine yakalanma riskiniz yaklaşık %14'tür. Bu durum kulağa
korkunç gelebilir, çünkü 90 yıllık bir yaşam süresinde yaklaşık yedi kadından birinde meme
kanseri görülmesi anlamına gelmektedir. (1)
Genetik faktörler:Günümüze kadar kalıtıma bağlı meme kanserleri iki gen ile ilişkilendirilmiştir:
Meme kanseri
geni 1 anlamına gelen BRCA1 ve meme kanseri geni 2 anlamına gelen BRCA2 genleri:
Bu genlerin görevi meme hücrelerinin normal olarak gelişmelerini sağlamak ve kanser
hücrelerinin çoğalmasını engellemektir. Ancak bu genlerde bozukluk veya mutasyonlar
olursa meme kanseri riskinde artış meydana gelir. Anormal BRCA1 ve BRCA2 genleri tüm
meme kanserlerinin yaklaşık %10'undan sorumludur.
Anormal BRCA1 veya BRCA2 geni taşıyan meme kanserli hastaların aile öykülerinde meme
kanseri, yumurtalık kanseri veya her ikisi yer alır. Ancak, meme kanserli kadınların çoğunun
aile öyküsünde meme kanserinin bulunmadığının da unutulmaması gerekir. BRCA1 ve
BRCA2'nin tanımlanmasıyla meme kanseri tarama ve tedavisinde yeni teknikler geliştirilmiş
ve hastalık riski azaltılmıştır. (1)
Çevresel Faktörler ve Meme Kanseri Riski:
Meme kanseri ve daha birçok hastalık riskini etkileyebilen birçok faktör bulunmaktadır: ne
yediğiniz, yaptığınız egzersiz miktarı, sigara içip içmemeniz, çevrenizdeki kimyasallar ve
daha niceleri.
Ancak, belirli yiyecek veya kimyasalların yüksek veya düşük meme kanseri riskiyle kesin
olarak ilişkili olduğunu söylemek zordur.
Araştırıcılar halen, belirli yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin meme kanseri riskini nasıl
etkilediği konusunda mümkün olabildiğince bilgi elde etmek için yoğun olarak
çalışmaktadırlar.
Deodorant/ter önleyiciler ve meme kanseri riski (2) Deodorant/ter önleyiciler meme kanseri
riskini arttırmaz.
Saç boyası ve meme kanseri riski (3) Araştırma sonuçlarına göre saç boyası ile meme kanseri
riski arasında bir ilişki yoktur.
Doğum kontrol hapları ve meme kanseri riski (4) Doğum kontrol hapları ile meme kanseri riski
arasında ilişki yoktur.
Erken adet ve geç menopoz: 12 yaşından önce adet başlangıcı ve 50 yaşından sonra menopoz meme kanseri riskini arttırır.
Doymuş yağ oranı yüksek beslenme: Yağların cinsleri önemlidir. Kanola yağı ve zeytin yağı gibi tek bağlı doymamış yağlar meme kanseri riskini artırmazken mısırözü yağı ve et gibi besinler riski artırır.
Meme kanserinde aile hikayesi: Aile hikayesinde meme kanseri olanlar hastalığın oluşması bakımından yüksek risk altındalar. Fakat meme kanseri olan kadınların %85' inin ailesinde meme kanseri hikayesi yoktur.
Aile hikayesi sadece anne, kız ve kız kardeşten oluşan yakın akrabaları kapsar. Eğer aile bireylerinden menopoza girmiş, 50 ve daha üstü yaşta meme kanseri teşhisi konmuş olan biri varsa hayat boyu risk sadece %5 artar. Aile bireylerinden menopoz olmamış olanın riski %18,6' dır. Eğer yakın aile bireylerinden menopoz öncesi ve iki taraflı meme kanseri olan varsa, hayat boyu risk %50' dir.
Belirgin bir şekilde pozitif aile geçmişi olan ve menopoz öncesi meme kanseri olan kadınlar, mamografi çektirmeye aile bireylerinin teşhis yaşından 10 yıl önce başlamalılar. BRCA-1 ve BRCA-2 gen testleri yüksek riskteki hastaları belirleyebilir. Bu sadece meme kanseri için değil epitelyal tümörler ile yumurtalık ve kolon kanserleri için de geçerlidir.
Geç yada hiç doğum yapmamış olmak: 35 yaşına kadar hamilelik bir şekilde koruyucudur. Rahibelerin yüksek meme kanseri riski vardır.
Orta derecede alkol alımı: Günde 2 kadehten fazla alkol kullanımı sadece genel sağlık içinde zararlıdır.
Östrojen tedavisi: Çoğu çalışma 10 yıldan fazla östrojen alımının meme kanseri gelişiminde ufak bir risk artışına sebep olduğunu göstermektedir. Fakat bu çalışmalar östrojen alımının aynı zamanda osteoporoz, kalp hastalığı, Alzheimer ve kolon kanseri riskinin azalmasına sebep olduğunu vurgulamaktadır.
Geçmiş meme kanseri hikayesi: Önceden meme kanseri olmuş hastaların diğer memelerinde kanser gelişme riski yüksektir. Bu risk yılda %1 ya da yaşam boyu %10 oranındadır. Meme kanseri teşhisinden sonra klinik izlemenin sebebi, sadece hastalığın yeniden oluşmasını değil aynı zamanda diğer memede ortaya çıkabilecek kanseri erkenden teşhis etmektir.
Hodgkin hastalığı için ışın tedavisi: Göğsüne ışın tedavisi uygulanan hastalar yaklaşık 10 yıl sonra yüksek meme kanseri riskine sahip olur, bu gruptaki hastalar erken teşhise önem verilmelidirler.
Orta derecede obezite: Obezite ve meme kanseri ilişkisi karışık olmakla birlikte yüksek riskle ilişkilidir.
|
